Een verzameling van enkele van de populairste maar volledig onware verhalen en visuals van de week. Geen van deze zijn legitiem, ook al werden ze op grote schaal gedeeld op sociale media. De Associated Press heeft ze gecontroleerd.
Hier zijn de feiten:
Nepnieuws: Duitsland is gestopt met het gebruik van alle COVID-19 vaccins omdat ze onveilig zijn.
De feiten: Duitsland blijft COVID-19-vaccins gebruiken en zal naar verwachting bijgewerkte booster shots ontvangen die ook gericht zijn op Omicron-stammen, volgens gezondheidsfunctionarissen.
Gebruikers van sociale media hebben de afgelopen dagen een valse bewering versterkt dat Duitsland is ‘gestopt met alle COVID-19 vaccins’.
“!!!BREAKING NEWS — GERMANY HALTS ALL C19 VACCINES, THEY ARE UNSAFE AND NO LONGER RECOMMENDED !!!” luidt een tweet die meer dan 6.000 keer is gedeeld. “NIEMAND KAN HET krijgen; de vaccinlicentie is op pauze gezet!!!“.
Op Telegram werd onder meer een video in nieuwsuitzendingstijl gepost waarin een man, Stephan Kohn, een politiek wetenschapper, zich voordoet als de nieuwe voorzitter van het Robert Koch Instituut, het Duitse agentschap voor ziektebestrijding. Kohn beweert in de video dat de regering een “moratorium” heeft ingesteld en dat COVID-19 vaccins “niet langer worden aanbevolen”. Maar die video was onderdeel van een evenement genaamd BasisCamp.live een fictieve oefening die plaatsvond in Berlijn in augustus. Het Robert Koch Instituut staat sinds 2015 onder leiding van Lothar Wieler.
De suggestie dat Duitsland vaccinaties heeft stopgezet is onjuist, vertelt een vertegenwoordiger van het federale ministerie van Volksgezondheid aan de AP. “Duitsland heeft de COVID-19 vaccinaties in Duitsland niet verboden of gepauzeerd,” zegt Kira Nübel in een e-mail. Nübel merkt op dat Duitsland momenteel miljoenen doses extra COVID-19-vaccins van Pfizer en Moderna zal ontvangen. Het land zal ook leveringen ontvangen van nieuwe combinatie- of “bivalente” boostershots van Pfizer, waarvoor de Europese Commissie deze week toestemming heeft gegeven. De bijgewerkte vaccins bevatten de helft van het oorspronkelijke vaccin dat sinds december 2020 wordt gebruikt en de helft van een formule die zich richt op de huidige dominante omicron versies, BA.4 en BA.5, zoals de AP heeft gerapporteerd.
Nepnieuws: Verdachten van ernstige misdrijven zoals tweedegraads moord, ontvoering, beroving, inbraak en brandstichting zullen niet langer in hechtenis worden gehouden tot het proces onder een nieuwe, eerste wet in Illinois die borgtocht in contanten afschaft.
De feiten: Rechters in Illinois, VS, kunnen verdachten van deze en andere ernstige misdrijven nog steeds opsluiten in afwachting van hun proces als ze worden beschouwd als een bedreiging voor de openbare veiligheid of een vluchtrisico.
Berichten op sociale media en conservatieve nieuwsmedia hebben de werking van de Pretrial Fairness Act van Illinois, die op 1 januari van kracht wordt, verdraaid. De berichten noemen een reeks geweldsdelicten die volgens hen als “voorarrestloos” worden beschouwd, waaronder tweedegraads moord, ontvoering, beroving, inbraak en brandstichting.
De berichten bevatten ook bittere waarschuwingen dat Illinois-gemeenschappen binnenkort zullen veranderen in een levensechte versie van The Purge, een horrorfilm waarin alle misdaad is toegestaan op één nacht per jaar. “Op 1 januari 2023 neemt Illinois zijn plaats in de geschiedenis in wanneer ze de eerste staat wordt die ‘The Purge‘ uittest; in het echt,” schreef een Instagram-gebruiker maandag. “De ironisch genaamde ‘SAFE-T‘ wet zal criminelen aanklagen en vrijlaten zonder contante borgtocht voor 12 nu voorarrestloze overtredingen.”
De nieuwe wet van Illinois maakt een einde aan contante borgtocht, of betalingen opgelegd door een rechter, als voorwaarde voor iemands vrijlating in afwachting van zijn proces. Het is een van de meest omstreden onderdelen van de ‘Safe-T Act’, een omvangrijke wet op het strafrecht die de wetgevers van Illinois in 2021 aannamen als reactie op de landelijke afrekening met racisme en politiegeweld. Maar de wet creëert geen nieuwe classificatie van “voorarrestloze” overtredingen, zoals critici beweren.
“Verdachten kunnen nog steeds voorarrest krijgen als ze worden beschouwd als een risico voor de openbare veiligheid of als ze waarschijnlijk zullen vluchten om strafvervolging te voorkomen”, zegt Lauryn Gouldin, een professor strafrecht aan de Syracuse University in New York die onderzoek doet naar voorarrest en borgtocht.
De nieuwe wet stelt: “Bewaring wordt alleen opgelegd wanneer wordt vastgesteld dat de verdachte een specifieke, reële en huidige bedreiging voor een persoon vormt, of een grote kans heeft op moedwillige vlucht.”
“Bovendien kunnen mensen die beschuldigd worden van ‘gewelddadige misdrijven’, waarbij bij veroordeling geen proeftijd mogelijk is, volgens de wet ook voorarrest krijgen na een vereiste rechtszitting”, aldus Benjamin Ruddell, directeur strafrechtelijk beleid bij de American Civil Liberties Union of Illinois, die een van de plaatselijke belangengroepen was die de maatregel steunde.
Dat omvat ernstige misdrijven zoals moord in de eerste graad en seksueel geweld. Wie gearresteerd wordt voor misdrijven met geweld, zoals tweedegraads moord, beroving, inbraak, brandstichting, ontvoering en zware mishandeling – de misdrijven die door tegenstanders van het wetsvoorstel vaak op sociale media worden aangehaald – hoeft geen hoorzitting te houden omdat het gaat om misdrijven waarvoor een proeftijd geldt. De verdachten kunnen echter nog steeds in hechtenis worden genomen tot het proces als een rechter bepaalt dat ze een bedreiging of vluchtrisico vormen.
“In tegenstelling tot de valse beweringen van tegenstanders, zal het nieuwe systeem voor vooronderzoek niet elke persoon die voor een misdaad is gearresteerd vrijlaten,” schrijft Jordan Abudayyeh, een woordvoerder van de Democratische gouverneur J.B. Pritzker, in een e-mail.
Toch legt de nieuwe wet hogere normen op om te bepalen wie wordt beschouwd als een openbare bedreiging of een vluchtrisico, en critici zijn bezorgd dat het bijna onmogelijk wordt om een verdachte vast te houden voordat het proces begint. Aanklagers zullen nu moeten aantonen dat een verdachte een bedreiging vormt voor een “specifieke, identificeerbare persoon of personen”, in plaats van een meer algemene bedreiging voor de gemeenschap, of ze zullen moeten aantonen dat de persoon een “hoge waarschijnlijkheid van moedwillige vlucht” heeft. “Dit is een veel zwaardere last dan tegenwoordig gebruikelijk is in rechtbanken in het hele land,” zegt Jon Walters, een assistent-officier van justitie in het kantoor van Will County State’s Attorney James Glasgow, die een uitgesproken criticus is van de nieuwe wet. “De nieuwe normen kunnen potentieel onoverkomelijk zijn.”
Nepnieuws: Alle begrafenisdiensten in het Verenigd Koninkrijk zijn afgelast op 19 september, de dag waarop koningin Elizabeth II begraven zal worden.
De feiten: Hoewel sommige families ervoor kiezen om de diensten op de dag van de begrafenis van de koningin, 19 september, uit te stellen of te verplaatsen, is er geen landelijk bevel tot annulering van particuliere begrafenissen op die dag.
Na de aankondiging dat maandag een feestdag zou zijn in het Verenigd Koninkrijk om de begrafenis van de koningin te herdenken, deelden sommige gebruikers van sociale media de onjuiste bewering dat alle samenvallende begrafenissen zouden worden geannuleerd uit eerbied voor de langstzittende Britse vorstin. “Omg dus alle begrafenissen op 19 juni zijn geannuleerd! Mijn innige deelneming met alle getroffen families,” verklaarde een Twitter-gebruiker, die meer dan 22.000 likes en bijna 4.000 shares kreeg. Maar dit is niet het geval. Er zijn geen algemene annuleringsorders afgegeven voor begrafenissen die voor die dag gepland stonden, volgens vertegenwoordigers van drie van Engelands brancheorganisaties voor begrafenissen en crematoria.
“Er zit geen waarheid in deze berichtgeving,” schrijft Brendan Day, secretaris van de Federation of Burial and Cremation Authorities in het Verenigd Koninkrijk, in een e-mail aan de AP. “Het advies dat wordt verspreid is dat alle begrafenissen die voor 19 september zijn geboekt gewoon doorgaan.”
Terry Tennens, chief executive van de National Society of Allied and Independent Funeral Directors, en Deborah Smith, een woordvoerder van de National Association of Funeral Directors, bevestigden beiden dat er geen landelijke oproep tot annulering is. Tennens noemt de situatie een “gemengd beeld” en voegde eraan toe dat hij wist dat twee lokale overheden ervoor hadden gekozen hun crematoria die dag te sluiten, maar merkte ook op dat crematoria van overheden in ten minste vijf andere plaatsen open zouden blijven, evenals begraafplaatsen en crematoria van particuliere exploitanten.
“Sommige begrafenissen zullen doorgaan, andere worden verplaatst naar een andere datum – geleid door de behoeften en wensen van de betrokken nabestaanden en in overleg met de door hen gekozen uitvaartlocatie,” schrijft Smith in een e-mail.
De regering heeft zaterdag aangekondigd dat 19 september zal worden beschouwd als een nationale feestdag “om personen, bedrijven en andere organisaties in staat te stellen hun respect te betuigen aan Hare Majesteit en haar regeerperiode te herdenken” op de dag van haar staatsbegrafenis. Vrije dagen zijn niet verplicht voor feestdagen en “de regering kan zich niet mengen in bestaande contractuele regelingen tussen werkgevers en werknemers”, aldus de leidraad.
Tanya Khan, een woordvoerster van het Britse Cabinet Office, bevestigt dat organisaties en bedrijven “niet verplicht zijn” om kantoren te sluiten of anderszins evenementen te annuleren of uit te stellen, en dat het aan de werkgevers is om hierover te beslissen.
De koningin overleed donderdag op 96-jarige leeftijd op Balmoral Estate, haar zomerresidentie in Schotland, het einde van haar 70-jarige regeerperiode.
Nepnieuws: Nintendo en Apple apparaten en het Roblox gaming platform tonen op het scherm berichten dat ze zijn uitgeschakeld tijdens de nationale rouwperiode voor wijlen koningin Elizabeth II.
De feiten: Deze berichten zijn niet echt, en er zijn geen dergelijke onderbrekingen.
Terwijl het Verenigd Koninkrijk rouwt om de overlijden van Elizabeth, verspreiden sommige gebruikers van sociale media ongegronde beweringen dat de nationale rouwperiode technische apparaten en spelplatforms hindert.
“Speel geen Roblox in het Verenigd Koninkrijk”, luidde een veel gedeelde tweet met een afbeelding die eruitzag als een waarschuwingsbericht op het gameplatform. De afbeelding bevatte een foto van de overleden koningin en de tekst “Disconnected: Koningin Elizabeth II 1926-2022. Deze ervaring is niet beschikbaar voor de Koninklijke periode van Rouw en zal dat blijven tot maandag 19 september.”
Een Instagram-post deed dezelfde bewering over Nintendo, met een afbeelding van een handheld spelcomputer van het merk met een soortgelijke boodschap op het scherm.
Ondertussen beweerden Twitter-gebruikers ten onrechte dat Apple iPads het bericht zouden weergeven voor gebruikers die Brits Engels in hun taalinstellingen hadden geselecteerd. “Vriendelijke waarschuwing, stel de taal van je iPad NIET in op Brits Engels of hij gaat de komende dagen in de rouwmodus”, luidde de tweet, die meer dan 8.000 keer werd gedeeld.
Terwijl sommige posters de beelden schertsend deelden, leken anderen de valse beweringen te geloven, door te vragen of er uitzonderingen waren voor noodgevallen of door hun dankbaarheid uit te drukken dat ze Android-apparaten gebruikten.
De beweringen zijn echter ongegrond. “Er zit geen waarheid in het gerucht,” bevestigt een vertegenwoordiger van Nintendo in een e-mail aan de AP.
“Er zijn geen veranderingen in waar Roblox wereldwijd beschikbaar is”, zegt Roblox-woordvoerder William Nevius.
Apple heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar, maar de iPhone van een AP-journalist gaf een dergelijk bericht niet weer toen de taalinstellingen werden gewijzigd in het Engels van het Verenigd Koninkrijk.
Apple’s tracking page voor systeemproblemen meldde woensdag geen lopende problemen.
De rouwperiode voor de koningin gaat verder dan de datum van 19 september die in de valse berichten wordt genoemd. De begrafenis van Elizabeth is voor die dag gepland, en de rouwperiode zal zich daarna nog een week voortzetten, volgens de koninklijke familie.
