AP – De buitenlandse fans die naar Doha in Qatar reizen voor het WK 2022 zullen een land aantreffen waar vrouwen werken, openbare ambten bekleden en in hun sportwagens over de met palmen omzoomde corniche van de stad rijden. Ze rijden al tientallen jaren, in tegenstelling tot Saoedi-Arabië, waar vrouwen pas enkele jaren geleden dat recht kregen.
Er zijn Qatarese vrouwelijke ambassadeurs, rechters en ministers, zelfs rensters. De moeder van de emir, Sheikha Moza bint Nasser al-Missned, is één van de beroemdste vrouwen in de Arabische wereld. In een regio waar de vrouwen en moeders van de machthebbers zich gedeisd houden, gedraagt zij zich als een westerse first lady – ze pleit voor sociale doelen en haalt de krantenkoppen als stijlicoon.
Toch staat het emiraat al jaren onderaan in het Global Gender Gap Report van het World Economic Forum, dat de verschillen tussen vrouwen en mannen bijhoudt op het gebied van werkgelegenheid, onderwijs, gezondheid en politiek.
Het is een traditionele samenleving die haar wortels heeft in het binnenland van het Arabisch schiereiland, waar een ultraconservatieve vorm van islam die bekend staat als wahhabisme is ontstaan. Rechtengroeperingen zeggen dat het Qatarese rechtssysteem, gebaseerd op de Islamitische wet of Sharia, de vooruitgang van vrouwen belemmert.
Dit is een blik op de situatie van vrouwen in het kleine sjeikdom dat een enorme sociale verandering heeft ondergaan ten opzichte van een generatie geleden, toen de meeste vrouwen dicht bij huis bleven.
In de grondwet van Qatar is gelijkheid tussen de burgers vastgelegd. Maar het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en mensenrechtengroeperingen zeggen dat het Qatarese rechtssysteem vrouwen discrimineert wat betreft hun bewegingsvrijheid en kwesties als huwelijk, voogdij en erfenis. Volgens de Sharia kunnen vrouwen bijvoorbeeld eigendommen erven, maar krijgen dochters half zoveel als zonen.
Mannen kunnen gemakkelijk van hun vrouw scheiden, terwijl vrouwen een beroep moeten doen op een smalle lijst van aanvaardbare gronden. Mannen kunnen met maximaal vier vrouwen trouwen zonder dat het een probleem wordt, terwijl vrouwen toestemming van een mannelijke voogd moeten krijgen om op elke leeftijd te trouwen.
Volgens een regel die zelden wordt toegepast, moeten Qatarese vrouwen onder de 25 jaar ook toestemming krijgen van een mannelijke voogd om het land te verlaten. Echtgenoten en vaders kunnen vrouwen verbieden te reizen. Ongehuwde Qatarese vrouwen onder de 30 kunnen niet inchecken in hotels. Alleenstaande vrouwen die zwanger raken worden vervolgd voor buitenechtelijke seks. Er is geen overheidsdienst voor vrouwenrechten.
Vorig jaar nog benoemde emir sjeik Tamim bin Hamad Al Thani vrouwen op twee kabinetsposten, waarmee het aantal vrouwelijke ministers op drie kwam – het hoogste aantal in de geschiedenis van Qatar. Prominente Qatarese vrouwen bekleden ook andere hoge functies. De vrouwelijke onderminister van Buitenlandse Zaken verwierf aanzien als woordvoerster van de cruciale diplomatieke inspanningen van Qatar tijdens de terugtrekking van het Amerikaanse leger en de NAVO uit Afghanistan.
Een andere machtige vrouw is de jongere zus van sjeik Tamim, hoofd van de Qatar Museum Authority, die één van de populairste figuren in de internationale kunstwereld is geworden. Vorig jaar benoemde sjeik Tamim twee vrouwen in de Shura-raad. Maar de parlementsverkiezingen voor de 45 leden tellende raad waren een duidelijk bewijs van de beperkte rol van de Qatarese vrouwen. Vrouwelijke kandidaten wonnen geen enkele zetel.
Wetten garanderen het recht op gelijke beloning voor Qatarese vrouwen en mannen. Maar vrouwen krijgen dat niet altijd. Zij hebben ook moeite om hoge posten te krijgen in particuliere bedrijven en de overheidssector, hoewel meer dan de helft van alle afgestudeerden vrouw is.
Er is geen wet die genderdiscriminatie op de werkplek verbiedt. Wetten verbieden vrouwen banen die breed worden gedefinieerd als gevaarlijk of ongeschikt. Vrouwen moeten ook toestemming vragen aan een mannelijke voogd om bij de overheid en in speciale instellingen te mogen werken. Ondanks deze belemmeringen zijn sommige vrouwen erin geslaagd een succesvol beroep uit te oefenen.
De traditionele rollen in Qatar zijn vastgelegd in wetten die onderscheid maken tussen de rechten en verantwoordelijkheden van vrouwen en mannen. Vrouwen zijn bijvoorbeeld wettelijk verantwoordelijk voor het huishouden en moeten hun man gehoorzamen. Zij kunnen financiële steun verliezen als zij de wensen van hun man negeren.
Religieuze en tribale gebruiken zorgen ervoor dat conservatieve families vrouwen verbieden om met niet-verwante mannen om te gaan, zelfs voor zaken.
Hoewel vrouwen de laatste jaren grote stappen hebben gezet, blijft de wereld van de politiek en de financiën gedomineerd door mannen. Omdat de islam vrouwelijke bescheidenheid aanmoedigt, dragen Qatarese vrouwen meestal een hoofddoek en een losse mantel, de zogenaamde abaya. Bedoeïenvrouwen zijn conservatiever en sommigen bedekken hun gezicht met de niqab-sluier.
Vond je dit artikel leuk? Neem dan een abonnement! Daarmee ondersteun je TPO, krijg je toegang tot nog veel meer leuks en kun je al dat leuks voortaan lezen zonder last te hebben van hinderlijke banners en privacyschende trackers of cookies!
