4 februari, AP – De resultaten van de autopsie op de 6-jarige Anastasia Weaver kunnen nog weken op zich laten wachten. Maar online anti-vaccin activisten hadden slechts enkele uren na haar begrafenis deze week nodig om het COVID-19 vaccin de schuld te geven.
Een Twitter-account plaatste Anastasia’s naam en lachend dansportret in een tweet met een spuit-emoji. Een Facebook-gebruiker berichtte haar moeder, Jessica Day-Weaver, om haar een “moordenaar” te noemen omdat ze haar kind liet vaccineren.
In werkelijkheid had de kleuter uit Ohio sinds haar vroeggeboorte levenslange gezondheidsproblemen, waaronder epilepsie, astma en regelmatige ziekenhuisopnames met ademhalingsvirussen. “De artsen hebben ons geen andere informatie gegeven dan dat het te wijten was aan al haar chronische aandoeningen. Er is nooit aan gedacht dat het door het vaccin zou kunnen komen,” zei Day-Weaver over de dood van haar dochter.
Maar die feiten deden er online niet toe, waar Anastasia snel werd toegevoegd aan een groeiende lijst van honderden kinderen, tieners, atleten en beroemdheden wier onverwachte dood en verwondingen ten onrechte werden toegeschreven aan COVID-19 injecties. Met de hashtag #diedsuddenly hebben online samenzweringstheoretici de afgelopen maanden de sociale media overspoeld met nieuwsberichten, overlijdensberichten en GoFundMe-pagina’s, waardoor rouwende families met leugens moeten worstelen.
Artikel gaat verder na video.
Er is de 37-jarige Braziliaanse televisiepresentator die live in elkaar zakte door een aangeboren hartprobleem. De 18-jarige ongevaccineerde stierenrijder die stierf aan een zeldzame ziekte. De 32-jarige actrice die stierf aan complicaties van een bacteriële infectie.
Het gebruik van ‘died suddenly‘ – of een verkeerd gespelde versie daarvan – is de afgelopen twee maanden met meer dan 740% gestegen in tweets over vaccins in vergelijking met de twee voorgaande maanden, ontdekte het media intelligence bedrijf Zignal Labs in een analyse uitgevoerd voor The Associated Press. De explosie van de uitdrukking begon met het debuut eind november van een online ‘documentaire’ met dezelfde naam, waardoor een volgens deskundigen nieuwe en schadelijke term kracht kreeg.
Artikel gaat verder na video.
“Het is een soort groepstaal, een soort knipoog, nudge nudge,” aldus Renee DiResta, manager technisch onderzoek bij het Stanford Internet Observatory. “Ze nemen iets dat een relatief routinematige manier is om iets te beschrijven – mensen sterven inderdaad onverwacht – en door er een hashtag aan toe te kennen, verzamelen ze al deze incidenten op één plaats.”
De campagne veroorzaakt meer schade dan alleen het internet, zei epidemioloog Dr. Katelyn Jetelina.
“Het echte gevaar is dat het uiteindelijk leidt tot echte acties zoals niet vaccineren,” zei Jetelina, die COVID-gegevens volgt en uitsplitst voor haar blog Your Local Epidemiologist. Strenge studies en bewijzen uit de praktijk van honderden miljoenen toegediende vaccinaties bewijzen dat COVID-19 vaccins veilig en effectief zijn. Sterfgevallen als gevolg van vaccinatie zijn uiterst zeldzaam en de risico’s van niet-vaccinatie zijn veel groter dan de risico’s van vaccinatie. Maar dat heeft complottheoretici er niet van weerhouden om allerlei onware beschuldigingen tegen de vaccins te uiten.
De film Died Suddenly bevat een montage van op Google gevonden krantenkoppen om ten onrechte te suggereren dat deze bewijzen dat plotselinge sterfgevallen “tot nu toe nooit zo zijn voorgekomen”. De film is meer dan 20 miljoen keer bekeken op een alternatieve website voor het delen van video’s, en het bijbehorende Twitter-account post dagelijks over meer sterfgevallen en verwondingen.
Artikel gaat verder na video.
Een onderzoek door de AP van meer dan 100 tweets van het account in december en januari wees uit dat beweringen dat de gevallen verband hielden met vaccins grotendeels ongefundeerd waren en in sommige gevallen werden tegengesproken door openbare informatie. Sommige van de genoemde mensen stierven aan genetische aandoeningen, overdosis medicijnen, griepcomplicaties of zelfmoord. Eén stierf bij een surfongeluk.
De filmmakers reageerden niet op specifieke vragen van de AP, maar gaven in plaats daarvan een verklaring uit waarin werd verwezen naar een “golf van plotselinge sterfgevallen” en een “BEWEZEN aantal excessieve sterfgevallen”, zonder gegevens te verstrekken.
Het totale aantal sterfgevallen in de VS is sinds het begin van de COVID-19 pandemie hoger dan verwacht, deels vanwege het virus, overdoses en andere oorzaken. COVID-19 vaccins voorkwamen bijna 2 miljoen Amerikaanse sterfgevallen in slechts het eerste jaar van gebruik.
Sommige sterfgevallen in de film dateren van voor de pandemie. De Californische schrijfster Dolores Cruz publiceerde in 2022 een essay over het rouwen om haar zoon, die in 2017 omkwam bij een auto-ongeluk. Died Suddenly gebruikte een screenshot van de kop in de film, waarin zijn dood wordt afgeschilderd als vaccin gerelateerd.
“Zonder mijn toestemming heeft iemand zijn verhaal genomen om één kant te laten zien, en dat waardeer ik niet,” zei Cruz in een interview. “Zijn nalatenschap en herinnering worden bezoedeld.”
Artikel gaat verder na video.
Anderen die in de film voorkomen hebben het overleefd, maar zijn gedwongen toe te kijken hoe clips van hun medische noodgevallen over de hele wereld verkeerd worden weergegeven. Voor de Braziliaanse tv-presentator Rafael Silva, die tijdens zijn uitzending instortte vanwege een aangeboren hartafwijking, leidde online desinformatie tot een golf van pesterijen nog voordat de film Died Suddenly de beelden gebruikte.
“Ik kreeg berichten dat ik had moeten sterven om als voorbeeld te dienen voor andere mensen die er nog over dachten het vaccin te halen,” zei Silva.
Veel van de berichten online noemen geen bewijs, behalve dat de persoon die stierf op enig moment in het verleden was gevaccineerd, met behulp van een veel voorkomende desinformatiestrategie die bekend staat als post hoc fallacy, aldus Jetelina.
“Mensen nemen aan dat het ene ding het andere heeft veroorzaakt, alleen maar omdat het eerste ding aan het andere voorafging,” zei ze.
Sommige beweringen over mensen die hartproblemen hebben gehad, gebruiken ook een kern van waarheid – dat COVID-19 vaccins zeldzame hartontstekingen kunnen veroorzaken, myocarditis of pericarditis, vooral bij jonge mannen. Medische deskundigen zeggen dat deze gevallen meestal mild zijn en dat de voordelen van vaccinatie veel groter zijn dan de risico’s.
Artikel gaat verder na video.
Het verhaal maakt ook gebruik van spraakmakende momenten zoals de instorting van Buffalo Bills safety Damar Hamlin toen hij vorige maand tijdens een wedstrijd een hartstilstand kreeg na een harde klap op zijn borst. Maar plotselinge hartstilstand is al lang een belangrijke doodsoorzaak in de VS – en medische deskundigen zijn het erover eens dat het vaccin niet de oorzaak was van Hamlins letsel.
Voor sommige families is de verkeerde informatie een bijzaak van hun echte focus: begrijpen waarom hun geliefden stierven en soortgelijke tragedies voorkomen.
De zoon van Clint Erickson, Tyler, stierf in september vlak voor zijn 18e verjaardag tijdens het golfen in de buurt van hun huis in Florida. De familie weet dat zijn hart stopte, maar weet nog steeds niet precies waarom. Tyler was niet ingeënt, maar zijn verhaal verscheen toch in de film Died Suddenly.
“Het stoort me dat hij op die manier wordt gebruikt,” zei Erickson. Maar “het grootste persoonlijke probleem dat ik heb is het vinden van een antwoord of een afsluiting van de oorzaak.”
Day-Weaver zei dat het verontrustend was om te zien hoe mensen de dood van haar dochter misbruikten terwijl ze niets van haar wisten. Ze wisten niet dat ze zoveel van mensen hield dat ze vreemden in de Walmart omhelsde, of dat ze net geleerd had hoe ze moest knappen.
Toch zei Day-Weaver: “Ik zou niemand het verlies van een kind toewensen. Zelfs hen niet.”
