Deze column wordt mede mogelijk gemaakt door donaties. Doneer ook voor nog meer Sietske Bergsma!
Meer kleur onder aanklagers is ‘de enige manier om het beeld te doorbreken dat de boef zwart is, en degene die hem pakt wit is’, zegt officier van justitie Roy Nanhkoesingh in een interview in de Volkskrant. Het hele Openbaar Ministerie lijkt in het interview deze mening toegedaan. Ik begroef mijn hoofd tijdens het lezen geregeld in mijn handen, want waar te beginnen?
De enige manier om het beeld te doorbreken dat de boef ‘zwart’ is en degene die hem pakt ‘wit’, is als er iets wordt gedaan aan de oververtegenwoordiging van Noord-Afrikaanse, Antilliaanse, Turkse en Oost-Europese verdachten in de rechtszaal. Toen ik vier jaar lang advocaat was bestond mijn dossierkast voor 80 procent uit die laatste groepen. ‘Witte’ boeven waren over het algemeen (ernstige) verkeersovertreders (overigens niet minder dan ‘zwarten’, die dat ook waren, maar goed ik ga hier niet op eieren lopen), waaronder dronken achter het stuur, dat soort dingen, en henneptelers. Grofweg. De dossierkasten van collega’s – ook in andere steden – lieten ditzelfde beeld zien. Dit beeld is de Werkelijkheid. Ik heb verder geen ideeën over hoe je ‘dit beeld’ kunt tegengaan, maar het lijkt mij sowieso goed als het OM als waarheidsvinder ‘het beeld’ vooral als een realiteit accepteert.
De enige manier om vervolgens het beeld te doorbreken dat degene die de ‘zwarte’ boef pakt, ‘wit’ is, is als meer zwarte jongeren rechten gaan studeren – wat ze gewoon al lang doen omdat het overal kan – en het vak van officier van justitie ambiëren, wat ze misschien niet doen. Dat is dan zo. Misschien zijn ze wel zo slim om lekker iets anders te gaan doen. Ook dat is de Werkelijkheid. Maar ze zeggen het bij het OM eigenlijk zelf al, het is niet de werkelijkheid die ze willen veranderen, maar het Beeld.
Dat het Openbaar Ministerie een te ‘wit bolwerk’ zou zijn volgens OM-topman Herman Bolhaar, dat ‘zichzelf telkens dupliceert’ is niets minder dan racisme. Het uitsluiten van individuen op grond van ras ten gunste van minderheidsgroepen is een kijk op de werkelijkheid vanuit de marxistische mindset. Die schrijft voor dat elke meerderheid, lees: het patriarchaat met zijn witte bezetter, per definitie slecht is. Streven naar diversiteit zoals het OM hier doet heeft dan ook niets te maken met achtergestelde groepen stimuleren om een baan als officier te ambiëren, en dan de beste te kandidaten selecteren.
De kleurverhoudingen in de rechtszaal als een doel op zichzelf zien is een enge ideologie die niet thuishoort bij de rechterlijke macht. Daarmee begeef je je als organisatie op de weg van een nooit te bereiken inclusief ideaal – want moeten er dan niet meer homo’s komen? Of transgenders, invaliden, dikke mensen, dunne mensen, de lijst gaat maar door. Die diversiteitstrein gaat rijden maar hij komt nergens tot stilstand, het is nooit af. Er is altijd nog wel iemand die zegt dat hij zich ‘vanuit zijn identiteit’ niet vertegenwoordigd voelt. Het nihilisme moet dus blijven voortdenderen door anderen (niet alleen ‘witten’) eindeloos te blijven uitsluiten, en dat gebeurt ook al. Dat gebeurde in de geschiedenis al, meer dan eens, met eindeloos veel leed en ellende tot gevolg.
Bolhaar snapt het zelf nog niet helemaal: ’Die cijfers houden we niet bij en ik wil ook geen cijfers noemen waar het naar toe moet. Dan wordt het een doel op zichzelf.’ Even later noemt hij dat 26 procent van alle sollicitanten uit een traineeship een biculturele achtergrond heeft en dat er binnen de politie 25 procent mensen moeten werken met een migratieachtergrond. En ze werken met convenanten. Dus hoezo ‘geen doel’? Als die opmerking over ‘geen doel op zichzelf’ niet al leugenachtig is, is hij wel vreselijk naïef, op een kwalijke manier.
Je belandt vroeg of laat als organisatie in een terreur van cijfers en hokjesdenken, iets wat je nou juist wilde bestrijden, nietwaar? Dat is ook precies wat er zal gebeuren. Door diversiteit als een doel op zichzelf te stellen, in plaats van goed onderwijs waar iedereen toegang toe heeft, is een oneindige heilloze weg ingeslagen. Het hele idee bovendien dat ‘zwarte’ aanklagers anders, meer betrokken of inlevend zouden denken dan ‘witte’ aanklagers in de behandeling van zaken is juist bijzonder racistisch en gaat voorbij aan karakter- en capaciteitsverschillen tussen individuen, zwart of wit, die altijd nog veel groter zijn, dan de verschillen tussen groepen. Het individuele denken ramt het OM er zelfs met beleid uit:
“De vragen die het OM stelt aan sollicitanten zijn erg gericht op wie je bent en wat je motivatie is’, zegt Nourhan Badr. Zij is onder meer aangesteld om culturele verschillen bespreekbaarder te maken. ‘Mensen moeten zich kwetsbaar opstellen tijdens de selectieprocedure. Kandidaten met een andere achtergrond verwachten dit niet altijd, zij denken dat het gaat om welk opleidingen heb je gedaan en welke kennis heb je. In sommige culturen is men bovendien gewend om je afstandelijk op te stellen ten opzichte van een autoriteit.”
Een beoordeling op wat iemand kan, dat kunnen ze niet gebruiken in de oorlog die sociale gerechtigheid heet. Get with the program, zegt het OM hier. Al bij binnenkomst krijgen kandidaten dus te maken met een diversiteitsmedewerker die sollicitanten koestert of introduceert in het idee dat ze kunnen profiteren van hun uiterlijke kenmerken en zich autoritair kunnen opstellen tegenover autoriteit. En dat moeten de hoeders van onze rechtstaat worden?
Waar te eindigen? Wanneer we de waanzin zouden doortrekken dan kun je net zo goed het opsporings- en vervolgingsbeleid zo aanpassen dat meer ‘witte’ mensen worden aangehouden en minder ‘zwarte’ mensen, misschien voelt iedereen zich daar dan wel comfortabel bij, bij dat beeld?
