Na wat drukke weken en een tijdelijke zingevingscrisis omtrent het nut van tv-recensies, schakelde uw TPO-beroepskijker zondagavond in voor een aflevering Collegetour met niemand minder dan de gevluchte CDA-coryfee Pieter Omtzigt. Om redenen die voor de hoofdgast niet per se vleiend zijn, werd het een memorabele uitzending. Er was namelijk nog nooit zoveel geknipt in een aflevering van Collegetour als deze keer. De reden? Omtzigt is geen publieksmenner; ook geen lachebekje of radde prater.
Omtzigt vertoonde gedrag waar camera’s en tv-regisseurs van gaan sputteren, met nadenken als voornaamste niet-cameravriendelijke bezigheid. Hij was vaak aarzelend in zijn uitlatingen. Reageerde niet altijd adequaat op vragen uit het publiek. En liet de brandende vraag van Twan of hij een partij zou starten in het midden hangen. Niet omdat hem dat door een team van spindokters was geadviseerd (wat gekund zou hebben, want het is slim om die vraag voorlopig boven de markt te laten zweven), maar omdat hij ogenschijnlijk oprecht niet weet hoe zijn gezondheidstoestand zich zal ontwikkelen. En het vormen van zo’n partij zomaar de inleiding naar zijn volgende burn-out zou kunnen worden.
Ook over de gespannen verhoudingen met het CDA, Mark Rutte en Kajsa Ollongren wilden de met een glimlach begeleide volzinnen niet over Omtzigt’s lippen rollen. Het was zichtbaar hoezeer hun leugenachtigheid hem nog steeds raakte. Pas bij vragen over het toeslagenschandaal zag je weer wat blosjes op Omtzigt’s wangen verschijnen. Rond het thema ‘bestaanszekerheid’ kwam hij even los en hield hij een gloedvol betoog, dat Huys overigens weer snel relativeerde, want – zo bracht Huys nogal kleinzielig in herinnering – was er niet erg veel tijd nodig om de door Pieter opgesomde ambities te realiseren?
Hoewel er op Twitter teleurgesteld werd gereageerd op het magere nieuwsgehalte van deze Collegetour, bleef ik op het puntje van mijn stoel zitten. Hier ontrolde zich de gapende kloof tussen aan de ene kant aalgladde standaardpolitici die vanaf hun eerste baantje bij de leerlingenraad net doen alsof ze alles weten en bij moeilijke vragen strategisch vluchten in gemeenplaatsen en aan de andere kant de terriër Omtzigt, die niet bij de leerlingenraad is gegaan om door te groeien naar een prestigieuzere plek, maar om te weten te komen of er in de top van de schoolleiding geen onverkwikkelijke dingen gebeuren ten nadele van de leerlingen.
Uit een van de filmpjes die tussen het interview waren gemonteerd, bleek dat VVD-er Annemarie Jorritsma zeer waarschijnlijk de kwade genius was achter de ‘Functie Elders’-suggestie op het inmiddels beroemdste A4-tje van het Binnenhof. Juist ja, Annemarie, het type politicus dat zichzelf overal geschikt voor acht, in een eindeloze reeks commissies blaft en tatert ‘tot het geregeld is’ en, aangemoedigd door Mark Rutte, mensen achteloos van lijstjes afvoert, of ze erop zet.
Op mij had deze Collegetour de uitwerking dat ik steeds meer ging houden van Pieter Omtzigt. En steeds harder moest lachen om de knippers en plakkers die zijn optreden achteraf tot een vloeiend geheel dienden te smeden. Gevraagd naar de gewenste kenmerken van die zo vaak aangehaalde Nieuwe Bestuurscultuur had Pieter, geheel in de stijl van de avond, niet meteen een kloek antwoord paraat, maar ik wil hem bij dezen wel helpen.
In De Nieuwe Bestuurscultuur ben je af als je problemen taalkundig wegmasseert, op strategische momenten volhoudt dat je ergens ‘geen actieve herinnering aan hebt’, eigen falen telkens laat onderzoeken door collega-politici, ferme schouderklopjes uitdeelt om het journaille te paaien, prat gaat op je altijd opgeruimde humeur en in welke crisis dan ook geen tekenen vertoont dat je slecht slaapt of anderszins bent aangedaan.
In die cultuur blijft alleen Pieter Omtzigt overeind. En strandt Mark Rutte bij de eerste horde.
Lees ook van Hans van Willigenburg:
“Ze hebben lang geprobeerd om mij staatssecretaris van Financiën te maken”, vertelt Kamerlid @PieterOmtzigt in #CollegeTour. “Zo van: Pieter heeft kritiek, dan moet Pieter het maar doen.”?@KroNcrv pic.twitter.com/HlaU1Pmqdh
— College Tour (@collegetour_nl) May 8, 2022
