Hier, beelden van een dodelijke schietpartij in Groningen zaterdagavond. Te zien is hoe de schutter door meerdere mannen uit een straat wordt gejaagd (hij wordt uitgescholden en bekogeld met bierflesjes), vervolgens een pistool trekt en meerdere malen de trekker overhaalt. Een van de mannen valt na te zijn getroffen op straat neer. Tot zover de beelden.
Volgens de politie is een persoon overleden (een 50 jarige man uit Leeuwarden, het is niet bekend of dit ook de man is die in de video zichtbaar wordt geraakt) en raakten twee mannen gewond. De dader, 24 jaar oud, is aangehouden. Tot zover de feiten.
In het nieuwsbericht van de NOS roept de politie op deze beelden niet te delen:
“Er is sprake van incident met een zeer ernstige afloop en het delen van deze beelden is confronterend en kwetsend voor de betrokkenen en familie van de slachtoffers.”
De NOS stelt verder geen kritische vragen hierover aan de politie maar is, zoals wel vaker, een kritiekloos doorgeefluik.
Deze oproep van de politie is niet alleen raar omdat alleen al op Dumpert deze beelden bijna 500.000 keer zijn bekeken, terwijl ook Telegraaf.nl en andere grote nieuwssites ze al lang online hebben staan, waardoor je er gerust vanuit mag gaan dat de beelden inmiddels een miljoenenpubliek hebben bereikt. Het is dus een nogal achterhaalde oproep, als mosterd lang na de maaltijd.
Veel raarder is het dat de politie, die wordt betaald om misdaad te bestrijden, nu kennelijk ook al als taak heeft om te bepalen wat ‘confronterend’ en ‘kwetsend’ is voor ‘nabestaanden’. Je zou haast gaan denken dat de Nederlandse politie niet alleen misdaad bestrijdt maar ook optreedt als smaak-, gedachten-, en moraalpolitie. Al doet de politie hier natuurlijk alleen een verzoek, het geeft toch te denken.
Zou de politie misschien vinden dat het delen van beelden bomvol feiten ook een misdaad is?
Is het feit (iemand die een ander doodschiet) an sich niet al ‘kwetsend en confronterend’? Al helemaal voor de nabestaanden? Het feit dat daar op volgt, dat er beelden van zijn gemaakt die worden gedeeld, doet daar weinig aan af. De kans dat nabestaanden momenteel wel wat anders aan hun hoofd hebben dan zich gekwetst en geconfronteerd voelen door online beelden waarop is te zien hoe hun geliefde wordt doodgeschoten is vrij groot.
Beelden of geen beelden: hun geliefde is doodgeschoten. Veel kwetsender en confronterender wordt het niet.
Waar bemoeit de politie zich eigenlijk mee? Als de nabestaanden zich ‘gekwetst en geconfronteerd’ voelen door de beelden kunnen ze zich ongetwijfeld zelf melden. Kennelijk gaat de politie er gelijk maar vanuit dat het verlies van hun geliefde ze ook onmondig heeft gemaakt.
Trouwens, wie bepaalt eigenlijk dat nabestaanden zich ‘gekwetst en geconfronteerd’ voelen? De politie of die nabestaanden zelf?
Het zou zomaar eens kunnen dat die nabestaanden juist wél willen dat die beelden zoveel mogelijk worden gedeeld, zodat iedereen kan zien hoe barbaars en gewelddadig crimineel het er in Nederland aan toe kan gaan. Dankzij deze beelden kan iedereen met eigen ogen zien hoe weinig een mensenleven soms waard is. Tevens bewijzen deze beelden dat er mensen op straat rondlopen met een vuurwapen op zak (ik durf verder gerust de gok aan dat de schutter niet over een vergunning beschikt om een vuurwapen te mogen dragen) die bereid zijn om niet één keer maar meerdere keren de trekker over te halen. Dus potentieel bereid zijn een massamoord te plegen. Alsof het niets is. Gewoon bij daglicht op de openbare weg in Nederland.
Nogmaals: waar bemoeit de politie zich mee?
Het zou al een hoop schelen als de politie de energie die nu wordt besteed aan het (volstrekt zinloze en overbodige) oproepen om beelden niet te delen gewoon besteedt aan het voorkomen dat mensen worden neergeschoten, aan het voorkomen dat mensen überhaupt een illegaal vuurwapen kunnen aanschaffen, aan het tijdig opsporen en oppakken van criminelen die bereid zijn anderen op straat neer te schieten.
Achteraf oproepen om het snoeiharde bewijs van gruwelijke feiten die plaatsvinden in de Nederlandse samenleving en eigenlijk niet hadden moeten plaatsvinden niet te delen is lekker makkelijk praten achteraf.
Natuurlijk, die beelden zijn kwetsend en confronterend, voor zowel de nabestaanden als voor de politie als eigenlijk voor iedereen die ze ziet. Maar écht kwetsend en vooral héél erg confronterend is het naakte feit dat dit gewoon kon gebeuren.
De vraag is voor wie dat eigenlijk confronterender is: voor de nabestaanden of voor degenen die dergelijk confronterend en kwetsend geweld juist hadden moeten voorkomen?
Jammer is dat de NOS, net als heel veel media, dit soort oproepjes van de zelfbenoemde moraalpolitie kritiekloos doorgeven. De journalist had toch gewoon wat kritische vragen kunnen stellen? Bijvoorbeeld vragen of het oproepen om beelden (nogmaals: bewijsbeelden!) niet te delen eigenlijk wel de taak van de politie is? Of vragen waarom de politie denkt daar energie aan te moeten besteden? Wat zit daar precies achter? Is de politie te ja of te nee woordvoerder van de nabestaanden? Is dit op verzoek van de nabestaanden? Zo ja, werkt de politie vaker op verzoek van nabestaanden? Zo nee, waarom dan nu ogenschijnlijk wel? En, een nuttige vraag voor elke beetje journalist, beseft de politie eigenlijk dat de letterlijke betekenis van ‘journalistiek’ juist dát is: ‘Verslag doen’ (van feiten en niets anders dan de feiten)?
Snapt de politie eigenlijk dat degene die deze beelden maakte, en publiceerde, het juiste heeft gedaan? Namelijk verslag doen van de feiten, van de realiteit, de werkelijkheid zoals die zich voordoet? Zo nee, moet de politie dan niet eens op cursus ‘zo werkt de democratie’?
Erg genoeg, niet alleen de politie zou zich eens moeten afvragen hoe een goed functionerende transparante democratie werkt, waar burgers getuige moeten kunnen zijn van feiten zoals die zich voordoen opdat ze het functioneren van die democratie ook kunnen controleren. Maar ook de journalisten die nou juist dát moeten doen, waarborgen dat van die feiten verslag wordt gedaan. Verslag doen van feiten, én kritische vragen stellen aan degenen die het verslag doen van feiten proberen te verhinderen, al helemaal als dat een uitvoerende macht is.
Kennelijk weten zowel politie als journalisten niet meer wat hun taak is.
Doodzonde. En schadelijk voor de vrije democratie, voor de waarheid, de werkelijkheid, de feiten, de realiteit en eigenlijk alles wat gaande is in een samenleving. Die er nou eenmaal is voor iedereen, door iedereen.
En ja, het is nog steeds ‘kwetsend en confronterend’ voor de nabestaanden, zowel de feiten als de beelden van de feiten. Maar zonder beelden waren die nabestaanden niet beter afgeweest. Want dan nog waren die feiten opgeschreven. En als de politie dan had opgeroepen om het niet op te schrijven omdat het te kwetsend is voor nabestaanden was het alsnog doorverteld. Zodat de politie had moeten oproepen om deze feiten niet door te vertellen, omdat het kwetsend is voor de nabestaanden. Etc. Etc. Etc.
Net zo lang tot we op het punt uitkomen dat de feiten niet langer zichtbaar zijn. Voor niemand. Ook al bestaan ze nog wel en worden ze nog gewoon gevoeld door de nabestaanden. Maar dan kunnen we in elk geval doen alsof de feiten niet bestaan. Wel zo makkelijk!
Voor iedereen die nu nog steeds vindt dat je dit soort beelden niet moet delen, en dat zijn er schokkend veel weet ik uit ervaring (en heus niet alleen in een narcistenriool als Twitter), hieronder nog wat vragen om te beantwoorden:
Moeten we de beelden van vliegtuigen die in de Twin Towers vliegen en het instorten van die torens op 11 september 2001 ook maar niet meer delen? Want er zijn nogal wat nabestaanden die dat kwetsend zullen vinden. En foto’s van massagraven en treinwagons vol uitgemergelde lijken tijdens de Holocaust? En de beelden van de gruwelen van ISIS-terreur? En alle miljoenen andere mogelijke harde nieuwsbeelden? Beelden die juist worden gedeeld omdat iedereen getuige moet kunnen zijn van verschrikkingen en leed dat onschuldigen wordt aangedaan, al dan niet uit naam van iemand of iets? Ook maar niet delen? Nieuwsrubrieken voortaan zonder beeld? Het Achtuurjournaal, van diezelfde NOS die zo fijn dienst doet als kritiekloos doorgeefluik van de macht, voortaan zonder nieuwsvideo’s? Kranten zonder voorpagina’s? Er is immers altijd wel een nabestaande die wordt gekwetst. De geschiedenis dan maar uitwissen?
Geen feiten meer, maar er wordt ook niemand meer gekwetst. Wat denk je dat belangrijker is?
Wie bovenstaande vragen oprecht met ja beantwoordt, en oprecht denkt dat ‘niet kwetsen’ belangrijker is dan getuige kunnen zijn van feiten, rest slechts één vraag: naar wiens moraal vormen we dán de werkelijkheid?
Het antwoord zal je zeker bevallen. Welkom in jouw wereld. Waar de utopie voor eeuwig werkelijkheid is.
