PRZEWODOW, Polen (AP) – NAVO-lid Polen en het hoofd van de militaire alliantie zeiden beiden woensdag dat er “geen aanwijzing” is dat een raket die neerkwam in Poolse landbouwgrond en twee mensen doodde, een opzettelijke aanval was, en dat de luchtverdediging in buurland Oekraïne waarschijnlijk het Sovjet-tijdperk projectiel lanceerde om een Russische aanval af te weren die zijn elektriciteitsnet verwoestte.
“Oekraïne’s verdediging lanceerde hun raketten in verschillende richtingen en het is zeer waarschijnlijk dat een van deze raketten helaas op Pools grondgebied viel,” zei de Poolse president Andrzej Duda. “Er is niets, absoluut niets, dat suggereert dat het een opzettelijke aanval op Polen was.”
NAVO secretaris-generaal Jens Stoltenberg, op een vergadering van de 30-natie militaire alliantie in Brussel, sloot zich aan bij de voorlopige Poolse bevindingen, zeggende: “We hebben geen indicatie dat dit het resultaat was van een opzettelijke aanval.”
De eerste beoordelingen van de dodelijke raketlanding van dinsdag leken de waarschijnlijkheid dat het incident een andere grote escalatie in de bijna 9 maanden durende Russische invasie van Oekraïne zou veroorzaken, te beperken. Als Rusland Polen met opzet als doelwit had gekozen, had het het risico kunnen lopen de NAVO bij het conflict te betrekken.
Toch legden Stoltenberg en anderen de algemene, maar niet specifieke schuld bij de oorlog van de Russische president Vladimir Poetin.
“Dit is niet de schuld van Oekraïne. Rusland draagt de uiteindelijke verantwoordelijkheid,” zei Stoltenberg.
Vóór de Poolse en NAVO beoordelingen, had de Amerikaanse president Joe Biden gezegd dat het “onwaarschijnlijk” was dat Rusland de raket afvuurde, maar voegde eraan toe: “Ik ga ervoor zorgen dat we precies uitzoeken wat er gebeurd is.”
Drie Amerikaanse functionarissen zeiden dat voorlopige beoordelingen suggereerden dat de raket was afgevuurd door Oekraïense troepen op een inkomende Russische raket. De functionarissen spraken op voorwaarde van anonimiteit omdat ze niet gemachtigd waren om de zaak in het openbaar te bespreken.
Die beoordeling en de opmerkingen van Biden op de Groep van 20-top in Indonesië waren in tegenspraak met informatie eerder dinsdag van een hoge Amerikaanse inlichtingenfunctionaris die The Associated Press vertelde dat Russische raketten Polen binnenkwamen.
Het voormalige Sovjet-blok Oekraïne heeft voorraden wapens van Sovjet- en Russische makelij, waaronder luchtverdedigingsraketten, en heeft nog veel meer Russische wapens in beslag genomen terwijl het de invasietroepen van het Kremlin terugsloeg.
De Oekraïense luchtverdediging werkte woedend tegen de Russische aanval dinsdag op elektriciteitsopwekkings- en transmissie-installaties, ook in de westelijke regio van Oekraïne die aan Polen grenst. Het Oekraïense leger zei dat 77 van de meer dan 90 afgevuurde raketten werden neergehaald, samen met 11 drones.
Het Kremlin hekelde woensdag de eerste reactie van Polen en andere landen op de raketlanding en, in zeldzame lof voor een Amerikaanse leider, prees Biden’s “ingetogen, veel professionelere reactie.”
“We zijn getuige geweest van nog een hysterische, uitzinnige, Russofobe reactie die niet gebaseerd was op echte gegevens,” zei Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov. Hij voegde eraan toe dat “alle deskundigen onmiddellijk beseften dat het geen raket kon zijn geweest die verbonden was met de Russische strijdkrachten.”
Toch lag Oekraïne dinsdag onder een landelijk Russisch bombardement van kruisraketten en exploderende drones, wat het aanvankelijke beeld van wat er precies gebeurde in Polen en waarom vertroebelde.
In Europa hebben NAVO-leden Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hun oproepen tot een grondig onderzoek van de raketlanding doorspekt met kritiek op Moskou.
“Dit zou niet zijn gebeurd zonder de Russische oorlog tegen Oekraïne, zonder de raketten die nu intensief en op grote schaal op de Oekraïense infrastructuur worden afgevuurd,” zei de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.
De Britse premier Rishi Sunak zei: “Dit is de wrede en onverbiddelijke realiteit van Poetins oorlog.”
De Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy noemde het “een zeer belangrijke escalatie”. Aan de andere kant van het spectrum behoorde China tot degenen die opriepen tot kalmte en terughoudendheid.
De schade van de luchtaanval in Oekraïne was groot en delen van het land werden in duisternis gedompeld. Zelenskyy zei dat ongeveer 10 miljoen mensen geen stroom meer hadden, maar tweette ‘s nachts dat 8 miljoen mensen vervolgens weer waren aangesloten, terwijl herstelploegen de hele nacht doorwerkten. Eerdere Russische aanvallen hadden al naar schatting 40% van de energie-infrastructuur van het land vernietigd.
De raket landde in het Poolse boerendorp Przewodow bij de grens met Oekraïne.
Het Russische bombardement trof ook buurland Moldavië. Dat land meldde massale stroomonderbrekingen nadat de aanvallen in Oekraïne een stroomleiding naar het kleine land hadden afgesloten.
Bij de aanvallen van dinsdag kwam één persoon om het leven in een woongebouw in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Ze volgden op dagen van euforie in Oekraïne, aangewakkerd door een van zijn grootste militaire successen – de herovering vorige week van de zuidelijke stad Kherson.
Nu de verliezen op het slagveld toenemen, heeft Rusland steeds meer zijn toevlucht genomen tot aanvallen op het Oekraïense elektriciteitsnet, kennelijk in de hoop de naderende winter als wapen te gebruiken door de mensen in de kou en het donker te laten zitten.
