24 november (Reuters) – Een experimenteel vaccin bood in eerste tests bij muizen en fretten brede bescherming tegen alle 20 bekende subtypes van het A- en B-virus, waardoor mogelijk de weg wordt geopend naar een universele griepprik die toekomstige pandemieën kan helpen voorkomen, aldus een Amerikaanse studie die donderdag is gepubliceerd.
Het vaccin met twee doses maakt gebruik van dezelfde messenger RNA (mRNA)-technologie die wordt gebruikt in de COVID-19-injecties die Pfizer samen met BioNTech en Moderna heeft ontwikkeld. Het levert kleine lipidedeeltjes met mRNA-instructies voor cellen om replica’s te maken van zogenaamde hemagglutinine-eiwitten die voorkomen op het oppervlak van influenzavirussen.
Een universeel vaccin zou geen einde maken aan het griepseizoen, maar zou het giswerk vervangen dat elk jaar maanden voor het griepseizoen gepaard gaat met de ontwikkeling van jaarlijkse injecties.
“Het idee hier is om een vaccin te hebben dat mensen een basisniveau van immuungeheugen geeft tegen verschillende griepstammen, zodat er veel minder ziekte en sterfte zal zijn bij de volgende grieppandemie,” zei studieleider Scott Hensley van de Perelman School of Medicine van de Universiteit van Pennsylvania in een verklaring.
In tegenstelling tot standaardgriepvaccins die één of twee versies van hemagglutinine bevatten, bevat het experimentele vaccin 20 verschillende types in de hoop dat het immuunsysteem elk griepvirus dat het in de toekomst kan tegenkomen, herkent.
In laboratoriumexperimenten herkende het immuunsysteem van gevaccineerde dieren de hemagglutinine-eiwitten en verdedigde het zich tegen 18 verschillende stammen van influenza A en twee stammen van influenza B. De door het vaccin geïnduceerde antilichaamniveaus bleven gedurende ten minste vier maanden onveranderd, aldus een rapport dat is gepubliceerd in het tijdschrift Science.
Het vaccin verminderde ziekteverschijnselen en beschermde tegen de dood, zelfs wanneer de fretten werden blootgesteld aan een ander type griep dat niet in het vaccin zat, aldus de onderzoekers.
Moderna en Pfizer hebben beide mRNA-griepvaccins in een vergevorderd stadium van onderzoek bij mensen, en GSK en partner CureVac testen een mRNA-griepvaccin in een vroeg stadium van veiligheidsonderzoek bij mensen. Deze vaccins zijn ontworpen ter bescherming tegen slechts vier recent circulerende griepstammen, maar kunnen theoretisch elk jaar worden aangepast.
Het universele griepvaccin zou, indien het bij de mens wordt gebruikt, niet noodzakelijkerwijs infectie voorkomen. Het doel is om duurzame bescherming te bieden tegen ernstige ziekte en overlijden, aldus Hensley.
Er blijven vragen over de beoordeling van de werkzaamheid en mogelijke wettelijke vereisten voor een vaccin tegen mogelijke toekomstige virussen die momenteel niet circuleren, schreven Alyson Kelvin en Darryl Falzarano van de Universiteit van Saskatchewan, Canada, in een commentaar bij de studie.
Hoewel de veelbelovende resultaten met het nieuwe vaccin “wijzen op een beschermende capaciteit tegen alle subtypes van influenzavirussen, kunnen we niet zeker zijn totdat er klinische proeven met vrijwilligers zijn gedaan,” zei Adolfo García-Sastrem, directeur van het Institute for Global Health and Emerging Pathogens van het Mount Sinai Hospital in New York, in een verklaring.
