Achtergrond

Het Duitse staatsgreepcomplot van Reichsbuerger, QAnon-complotters en antivaxers

08-12-2022 13:34

Extreem-rechts Duitsland
Een verdachte, tweede rechts, wordt uit een politiehelikopter geëscorteerd door politieagenten na aankomst voor een verhoor bij het federale parket in Karlsruhe, Duitsland, woensdag 7 december 2022. (AP Foto/Michael Probst)

BERLIJN, 8 december (Reuters) – Duitsland is geschokt nadat officieren van justitie woensdag de arrestatie aankondigden van 25 vermoedelijke leden van een extreem-rechtse groepering die volgens hen een gewelddadige staatsgreep voorbereidden om een Duitse aristocraat als nationaal leider te installeren.

De autoriteiten verwachten de komende dagen nog meer arrestaties en invallen.

Hier volgen enkele details over het complot en hoe ernstig de Duitse autoriteiten het opvatten.

Wat is er bekend over het complot?

Geïnspireerd door extreem-rechtse ideologie en moderne samenzweringstheoretici, waaronder QAnon, wiens aanhangers behoorden tot de gearresteerden na de bestorming van het Amerikaanse Capitool in 2021, wilden de samenzweerders een staatsgreep plegen in Berlijn.

Onderzoekers hebben gezegd dat de groep, van wie velen lid waren van de Reichsbuerger-beweging, van plan was het parlementsgebouw van de Rijksdag in Berlijn te bestormen, wetgevers te arresteren en aristocraat Heinrich XIII Prinz Reuss te installeren als leider van een nieuwe staat.

“Nu stopt de pret. We gaan ze allemaal platwalsen,” citeerden Duitse media hem.

De groep was van plan nieuwe regeringsdepartementen en een nieuw leger op te richten met een “binnenlandse beschermingscompagnie”, waaronder enkele ervaren leden van de Bundeswehr strijdkrachten.

Hoe ernstig was de dreiging?

Officier van justitie Peter Frank zei dat hij ervan overtuigd was dat de verdachten – waaronder personen met wapens en kennis over het gebruik ervan – vastbesloten waren om te handelen en daarom een reële bedreiging vormden.

Dit bleek uit hun pogingen om huidige en voormalige legerleden te rekruteren en uit het aanleggen van wapenvoorraden, aldus Frank.

Prinz Reuss wordt ervan verdacht een wapenvoorraad te hebben in zijn jachthuis in de oostelijke deelstaat Thüringen, en de onderzoekers zeiden dat in 50 van de meer dan 130 doorzochte woningen wapens zijn gevonden.

De verdachten hadden ook uitrusting aangeschaft, zoals beschermende vesten, en sommigen oefenden met schieten, aldus Frank.

Andere onderzoekers en deskundigen zeggen dat het onwaarschijnlijk is dat het ze zou lukken de regering omver te werpen, maar dat ze bereid waren geweld te gebruiken.

“We hebben een gevaarlijke mix van mensen die irrationele overtuigingen aanhangen. Sommigen met veel geld, anderen in het bezit van wapens en met een plan dat ze willen uitvoeren om aanslagen te plegen,” zei Wolfgang Muench, hoofd van de federale recherche van het BKA.

“Dat maakt het gevaarlijk en daarom hebben we ingegrepen.”

Wanneer zou de staatsgreep plaatsvinden?

Procureur-generaal Frank zei dat hij geen specifieke datum voor een aanslag kende, maar dat er binnen de groep discussies zijn geweest die wijzen op enkele externe redenen om snel te handelen.

“We zijn ervan overtuigd dat de groep ging toeslaan,” zei hij tegen de ARD-televisie. “Nu was het juiste moment voor ons om te handelen, in december,” voegde hij eraan toe.

Bij de invallen van woensdag waren meer dan 3000 politieagenten en veiligheidstroepen betrokken.

Wat voor kritiek krijgen de Duitse autoriteiten?

Experts zeggen dat deze operatie, het hoogtepunt van een jarenlange surveillance-inspanning, aantoont dat er verandering is gekomen sinds de wijdverspreide kritiek op de inlichtingendiensten nadat zij in 2011 op de neonazi-cel van de National Socialist Underground (NSU) waren gestuit. De NSU was verantwoordelijk voor de moord op negen immigranten en een politievrouw tussen 2000 en 2007.

Na diepgaand onderzoek naar de tekortkomingen van de inlichtingendienst waardoor de NSU zo lang onontdekt bleef, heeft Thomas Haldenwang het roer overgenomen. Hij heeft consequent gewezen op de risico’s van extreem-rechts en complottheoretici.

Volgens sommige deskundigen heeft de coalitieregering van de sociaaldemocratische (SPD) kanselier Olaf Scholz, met SPD-minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser, een krachtiger aanpak gekozen dan de regering van de conservatieve Angela Merkel.

 

AP Photo/Michael Probst.