NEW YORK (AP) – Toen enkele van ‘s werelds rijkste en invloedrijkste figuren vorig jaar bijeenkwamen in Davos op de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum, leidden sessies over klimaatverandering tot discussies op hoog niveau over onderwerpen als koolstoffinanciering en duurzame voedselsystemen.
Maar een heel ander verhaal speelde zich af op het internet, waar gebruikers van sociale media beweerden dat de leiders de bevolking wilden dwingen om insecten te eten in plaats van vlees in naam van het redden van het milieu.
Artikel gaat verder na afbeelding.
CC-Foto: WEF.
Het jaarlijkse evenement in het Zwitserse skioord Davos, dat maandag begint, is in toenemende mate het doelwit geworden van bizarre beweringen van een groeiend aantal commentatoren die geloven dat het forum een groep elites omvat die wereldwijde gebeurtenissen manipuleren voor hun eigen voordeel. Experts zeggen dat wat ooit een complottheorie was in de onderbuik van het internet, nu de hoofdstroom heeft bereikt.
“Dit is geen complot dat zich afspeelt in de extreme marge,” zei Alex Friedfeld, een onderzoeker bij de Anti-Defamation League die anti-regerings extremisme bestudeert. “We zien het op mainstream sociale media platforms gedeeld worden door gewone Amerikanen. We zagen dat het werd verspreid door mainstream media figuren recht op hun prime time nieuws, op hun nachtelijke netwerken.”
De bijeenkomst trekt staatshoofden, bedrijfsleiders, culturele trendsetters en vertegenwoordigers van internationale organisaties naar het luxueuze bergstadje. Hoewel het altijd onduidelijk is hoeveel concrete actie zal worden ondernomen, is het de bedoeling dat de bijeenkomst zich bezighoudt met dringende mondiale kwesties, van klimaatverandering en economische onzekerheid tot geopolitieke instabiliteit en volksgezondheid.
Er zijn honderden openbare sessies gepland, maar de vierdaagse conferentie staat ook bekend om geheimzinnige achterkamertjesvergaderingen en het sluiten van deals door bedrijfsleiders. Deze kloof tussen wat het publiek te zien krijgt en wat er achter gesloten deuren gebeurt, maakt de bijeenkomst tot een brandhaard voor verkeerde informatie.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Klaus Schwab en Bill Clinton tijdens het WEF in 2011. CC-Foto: WEF.
“Wanneer we zeer hoge niveaus van ambiguïteit hebben, is het zeer gemakkelijk om verhalen in te vullen,” zei Kathleen Hall Jamieson, die directeur is van het Annenberg Public Policy Center aan de Universiteit van Pennsylvania en ook desinformatie bestudeert.
Theorieën over invloedrijke wereldleiders zijn niet nieuw, zei ze, maar het onderzoek naar het forum en zijn voorzitter, Klaus Schwab, werd in 2020 geïntensiveerd in de eerste dagen van de COVID-19 pandemie. Dat jaar was het thema van de jaarlijkse bijeenkomst The Great Reset. Het initiatief voorzag ingrijpende veranderingen in de manier waarop samenlevingen en economieën zouden werken om van de pandemie te herstellen en een duurzamere toekomst op te bouwen.
Nu is The Great Reset, in steeds meer mainstream hoeken van het internet en in conservatieve talkshows, steno geworden voor wat sceptici beschouwen als een reorganisatie van de samenleving, waarbij wereldwijde onzekerheid wordt gebruikt als een dekmantel om rechten af te nemen. Gelovigen beweren dat maatregelen zoals pandemische lockdowns en vaccinatiemandaten instrumenten zijn om de macht te consolideren en de individuele soevereiniteit te ondermijnen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Klaus Schwab. CC-Foto: WEF.
In een tijd van toenemende angst is het publiek volgens Jamieson vatbaarder geworden voor onwaarheden, nu samenzweringstheorieën opduiken als middel om de chaos te doorbreken. Onderzoekers die het extremisme volgen, zeggen dat deze overtuigingen steeds populairder en zorgwekkender worden.
Tijdens een bijeenkomst op het terrein van een kerk in de staat New York afgelopen najaar werd een foto van Klaus Schwab getoond in het midden van een groot scherm naast andere ‘schurken’ die de Amerikaanse waarden zouden bedreigen. De menigte van duizenden had zich verzameld in een opwekkingstent bij een rondreizende roadshow die wordt gebruikt als rekruteringsmiddel voor een opkomende christelijk-nationalistische beweging. De deelnemers bespraken The Great Reset, naast een groot aantal andere theorieën, als een aanval op de fundamenten van Amerika.
Artikel gaat verder na video.
De zin werd meer dan 60 keer gebruikt in alle programma’s op Fox News in 2022, volgens een telling door de TV-nieuwsdatabase van het Internet Archive. Dat is meer dan 30 keer in 2021 en ongeveer 20 keer in 2020. Het werd het meest besproken op The Ingraham Angle en Tucker Carlson Tonight.
“En in augustus, te midden van een proces wegens laster omdat hij de Sandy Hook Elementary School aanval een grap noemde, bracht Infowars gastheer Alex Jones een boek uit genaamd The Great Reset: And The War For the World. Het wordt beschreven als een analyse van “de internationale samenzwering van de wereldelite om de mensheid en al het leven op de planeet tot slaaf te maken.”
Nu het World Economic Forum verweven is geraakt met dit verhaal, heeft een constante stroom van beweringen de organisatie geplaagd. Terwijl sommige mensen legitieme kritiek op het forum hebben – namelijk dat het onderdak biedt aan rijke bestuurders die met uitstootverspreidende bedrijfsvliegtuigen overkomen – verspreiden anderen ongecontroleerde of ongegronde informatie als feit.
Zo beweerde een site die bekend staat om het verspreiden van verzonnen verhalen vorige maand ten onrechte dat Schwab publiekelijk de decriminalisering van seks tussen kinderen en volwassenen aanmoedigde, waarbij hij gebruik maakte van een verzonnen citaat en andere ongegronde beweringen. Toch trok het tienduizenden reacties op Twitter en Facebook.
Ondertussen is de populaire bewering dat het forum wil dat mensen vlees vervangen door insecten een verdraaide verwijzing naar een artikel dat ooit op de website van de organisatie is gepubliceerd. In een ander geval beweerde een veel gedeeld bericht zonder bewijs dat het forum Kevin McCarthy had “benoemd” tot voorzitter van het Huis voordat de werkelijke stemming had plaatsgevonden.
Artikel gaat verder na video.
Friedfeld maakt zich zorgen dat dergelijke berichten mensen in contact kunnen brengen met meer afwijkende en gevaarlijke samenzweringstheorieën of zelfs kunnen leiden tot echt geweld. Yann Zopf, hoofd media van het forum, zegt dat de organisatie haar toezicht op dit soort online activiteiten heeft verscherpt en zorgvuldig let op directe bedreigingen.
“Het creëren van dat soort dingen kan vijanden genereren waarvan mensen geloven dat ze verantwoordelijk zijn voor wat voor slechte dingen er ook in de wereld gebeuren,” zegt Friedfeld.
“Zodra dat gebeurt, wanneer je gelooft dat die dingen in de wereld gebeuren en een bepaalde persoon of groep mensen verantwoordelijk is voor deze aanvallen, wordt het idee om geweld te gebruiken om weerstand te bieden ineens aannemelijker.”
