MADRID, 17 mei (Reuters) – De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zegt dat hij vooruitgang boekt bij het overtuigen van het Westen om Oekraïne gevechtsvliegtuigen te leveren – met in de VS gebouwde F-16’s die door verschillende NAVO-landen worden gevlogen.
Tijdens een rondreis langs Europese hoofdsteden deze week kreeg hij toezeggingen van de Britse premier Rishi Sunak en de Nederlandse premier Mark Rutte om een ‘straaljagerscoalitie’ te helpen opbouwen, hoewel beide leiders niet hebben gezegd dat ze vliegtuigen zullen sturen.
“We willen deze straaljagerscoalitie tot stand brengen en ik ben daar heel positief over. Ik zie dat u binnen afzienbare tijd enkele, ik denk, zeer belangrijke beslissingen zult horen, maar we moeten er nog een beetje aan werken,” zei Zelensky maandag in Londen.
Westerse regeringen zijn op hun hoede geweest om hun eigen landen niet onbeschermd te laten door te veel uitrusting weg te geven. Ze hebben ook vermeden iets te sturen dat diep in Russisch gebied zou kunnen raken en Moskou een reden zou kunnen geven om de oorlog te laten escaleren.
Oekraïne wil F-16‘s, die naar eigen zeggen “vier of vijf keer” effectiever zijn dan de straaljagers uit het Sovjettijdperk.
Washington heeft voorlopig geen F-16’s naar Oekraïne gestuurd.
Elke coalitie van donoren van de F-16, die door Lockheed-Martin wordt gebouwd, zou waarschijnlijk afhankelijk zijn van de steun van de Verenigde Staten, verreweg de grootste leverancier van de vliegtuigen.
Er zijn nog geen jets van westers ontwerp geschonken. Polen en Slowakije hebben 27 MiG-29‘s ter beschikking gesteld om de huidige vloot van Oekraïne aan te vullen.
Polen heeft Oekraïne 14 MiG-29’s gegeven en heeft gezegd dat het er nog meer zal geven. De Poolse president Andrzej Duda herhaalde dinsdag echter dat Polen te weinig F-16 jets heeft om er een aan Oekraïne te kunnen geven.
Slowakije heeft 13 Mig-29’s in verschillende staat van luchtwaardigheid aan Oekraïne geschonken.
Rutte zei op 4 mei dat Nederland met bondgenoten als Groot-Brittannië, België en Denemarken werkt aan een besluit over het al dan niet sturen van jets naar Oekraïne. Nederland heeft 24 F-16’s operationeel tot medio 2024, wanneer ze zullen worden vervangen door F-35‘s. Het heeft ook 18 niet-operationele F-16’s, waarvan er 12 zijn verkocht.
Groot-Brittannië zal geen straaljagers naar Oekraïne sturen, heeft een woordvoerder van Sunak gezegd, omdat Groot-Brittannië niet de F-16’s heeft die Oekraïne wil. Groot-Brittannië had eerder gezegd dat het sturen van zijn Eurofighter Typhoon-jets weinig onmiddellijk nut zou hebben vanwege de tijd die nodig is om piloten op te leiden en de omvangrijke ondersteunende bemanning, maar Sunak heeft gezegd dat Groot-Brittannië bereid is elk land te steunen dat bereid is jets te sturen.
Artikel gaat verder na video.
De Duitse minister van Defensie Boris Pistorius zei woensdag dat het land noch de opleidingscapaciteit noch de juiste uitrusting heeft om actief bij te dragen aan het initiatief om Oekraïne te helpen gevechtsvliegtuigen te kopen.
Denemarken zei in februari dat het “open” stond voor het idee om gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne te sturen. Denemarken heeft momenteel ongeveer 30 F-16’s in gebruik.
Een alternatief voor de F-16 zou het JAS Gripen-gevechtsvliegtuig van de Zweedse defensiefabrikant SAAB kunnen zijn, dat als een kosteneffectiever alternatief voor de F-16 wordt beschouwd. Het toestel wordt gebruikt door Zweden en een handvol andere landen zoals Zuid-Afrika en Brazilië.
Zweden heeft herhaaldelijk gezegd dat er geen plannen zijn om Gripens naar Oekraïne te sturen en dat het Scandinavische land, dat het lidmaatschap van de NAVO heeft aangevraagd, zijn bestaande inventaris nodig heeft. Tsjechië gebruikt gehuurde Gripens, terwijl Slowakije wacht op F-16’s en momenteel afhankelijk is van bondgenoten om zijn luchtruim te dekken.
De Tsjechische president Petr Pavel heeft gezegd dat Tsjechië enkele van zijn lichte, sub-sonische L-159‘s zou kunnen afstaan, maar dit is op dit moment theoretisch.
Amerikaanse functionarissen hebben de snelste tijd die nodig is voor de opleiding en levering van F-16’s geschat op 18 maanden.
De Franse president Emmanuel Macron zei maandag dat Frankrijk openstaat om Oekraïense piloten meteen in Frankrijk te trainen. Frankrijk beschikt niet over F-16’s, alleen over Rafale gevechtsvliegtuigen van Franse makelij en de vorige generatie Mirage 2000 jets.
Londen heeft ermee ingestemd om in het voorjaar te beginnen met het trainen van piloten en zei dat het zal kijken naar verkorting van de sessies voor ervaren Oekraïense piloten.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Maple Flag, Canada 2001F-16 op de terugweg van Maple Flag naar Nederland aan de vleugel van een KDC-10. Foto: Defensie.nl.
“Dit gaat niet over het schenken van wapensystemen. Dit gaat over het schenken van een platform. Als iemand de Formule 1 volgt, schenk je niet alleen een auto, maar ook een pitchteam“, zei de Britse minister van Defensie Ben Wallace woensdag.
Sommige modellen straaljagers zullen waarschijnlijk geschikter blijken dan andere.
Justin Bronk van de RUSI-denktank zei dat Typhoons en F-16’s zouden moeten werken vanaf gladde landingsbanen en gecentraliseerde bases, terwijl de Zweedse Gripen-vliegtuigen op lagere hoogtes zouden kunnen vliegen en onderhouden zouden kunnen worden op kortere, ruwere landingsbanen.
