ROME (AP) – De leider van Italië’s centrum-linkse campagne alliantie op dinsdag noemde de winst van een Zweedse populistische partij met neo-nazi wortels als verder bewijs dat angst de groei van extreem-rechts in Europa stuwt. Hij waarschuwde ook dat de uitkomst van de komende verkiezingen in zijn eigen land bepalend zou kunnen zijn voor de toekomstige rol van Italië in Europa.
“Angst is vandaag de dag een groot onderdeel van de manier waarop onze samenlevingen deze periode beleven”, zegt oud-premier Enrico Letta, verwijzend naar de pandemie en de economische ellende, de energiecrisis van stijgende energierekeningen en de oorlog van Rusland tegen Oekraïne.
“Het is makkelijker voor rechts, voor extreem-rechts om te pushen, om (zichzelf) op te krikken op deze angsten,” zegt Letta, die de Democratische Partij leidt, tegen The Associated Press in een interview.
In de Zweedse verkiezingen van afgelopen weekend, steeg een populistische, anti-immigratie partij, de Zweden Democraten, in de peilingen om de tweede grootste politieke kracht van het land te worden. Angst voor bendegeweld beheerste de Zweedse verkiezingscampagne.
“Het is een moment waarop angstgevoelens vaste voet aan de grond krijgen in Europa”, zegt Letta.
De verkiezingen in Italië op 25 september “zijn als een Brexit-referendum in het V.K.”, zegt Letta, verwijzend naar de verbluffende stemming in 2016 die Groot-Brittannië deed besluiten de Europese Unie te verlaten.
“Je hebt slechts twee mogelijke oplossingen. De oplossing die rechts opwerpt is een oplossing van nationalisme,” zegt Letta. “De andere oplossing ligt aan onze kant, en onze oplossing betekent Europa.”
Zijn belangrijkste rivale in de Italiaanse verkiezingen is Giorgia Meloni, die de rechtse Broeders van Italië-partij leidt, die wortels heeft in het neo-fascisme. Zij hoopt de eerste vrouw te worden die het Italiaanse premierschap bekleedt.
In opiniepeilingen ligt Letta’s Democratische Partij nek-aan-nek met Meloni’s partij. Volgens opiniepeilingen zou haar partij, die heeft opgeroepen tot een zeeblokkade van de Afrikaanse Middellandse-Zeekust om te voorkomen dat migranten Italië bereiken, bij de komende stembusgang meer dan 20% kunnen halen. Bij de vorige verkiezingen behaalde zij slechts een aandeel van 4%.
Omdat het kiesstelsel van Italië partijen beloont die hun krachten bundelen in campagneallianties, heeft Meloni een groot voordeel ten opzichte van Letta.
Ze heeft allianties gesmeed met de rechtse, anti-migrantenleider Matteo Salvini en oud-premier Silvio Berluscon, die aan het hoofd staat van de centrumrechtse partij Forza Italia. Letta heeft ondertussen geweigerd een alliantie te sluiten met de vijfsterrenbeweging – de grootste populistische partij in het Italiaanse parlement, die in juli hielp de regering van premier Mario Draghi ten val te brengen – terwijl zijn ouverture voor een campagnealliantie met twee kleine centristische partijen werd afgepoeierd.
Mocht rechts zegevieren, “dan is dat een gevaar voor de toekomst van Italië”, zegt Letta. “Het is een gevaar omdat Italië Europese samenwerking nodig heeft. En zonder Europese samenwerking zou het onmogelijk zijn om oplossingen te vinden voor al onze problemen.”
Letta sluit in het interview een brede coalitieregering in Draghi-stijl uit, zoals de regering die het voormalige hoofd van de Europese Centrale Bank begin 2021 vormde om de door een pandemie getroffen Italiaanse economie te helpen herstellen.
“Er zullen geen regeringen van nationale eenheid komen”, zegt hij.
Letta spreekt tijdens een onderbreking van zijn campagne door Italië in een elektrische bus. Hij koos voor dat type voertuig om te wijzen op de schaarste aan oplaadstations in Italië. “Het land is niet modern”, zegt Letta.
Zijn Democratische Partij beschouwt de verkiezingsuitslag als cruciaal voor de burgerrechten.
“Italië loopt jaren achter” op het gebied van rechten, zegt Letta. Italië staat bijvoorbeeld het homohuwelijk of adoptie door alleenstaanden niet toe. “Rechts stelt voor achteruit te gaan”, zegt hij.
Hij staat stil bij de polemiek over Peppa Pig, het populaire tekenfilmfiguurtje. Onlangs sprak een kandidaat van Meloni’s partij zijn verontwaardiging uit over het feit dat in de tekenfilm een gezin voorkomt met twee vrouwelijke ijsberen als ouders en eiste dat de Italiaanse staatstelevisie, die wordt gefinancierd door de belastingbetaler, nooit meer een dergelijke aflevering zou uitzenden.
Meloni heeft wat zij noemt “natuurlijke” gezinnen geprezen en LGBTQ+-lobby’s aan de kaak gesteld.
De eis van de campagne om een tekenfilm te censureren is “echt waanzin”, zegt Letta.
“Ons model is Europa, ons model is niet het Hongarije van (Viktor) Orban of het Polen van (Jaroslaw) Kacynzski,” zegt Letta, verwijzend naar de leiders van rechtse politieke partijen wiens beleid vijandig is geweest tegenover LGBTQ + gemeenschappen.
Sommige Italiaanse vrouwen hebben hun bezorgdheid geuit over het feit dat Meloni zou kunnen proberen om een wet af te schaffen die abortus in de eerste 12 weken toestaat, en daarna als de gezondheid of het leven van de vrouw in gevaar is.
Meloni is zeer dubbelzinnig over dit onderwerp en over deze kwestie”, zegt Letta. In sommige regio’s van Italië, waaronder de centrale Marche, waar Broeders van Italië regeert, heeft het tekort aan artsen die bereid zijn abortussen uit te voeren in openbare ziekenhuizen vrouwen gedwongen door heel Italië te reizen voor de procedure.
Meloni heeft gezegd dat een regering die zij zou leiden de wet niet zou veranderen. Maar ze zegt wel dat er meer hulp moet komen voor vrouwen die willen bevallen.
